Podstawą skargi mogą być tylko czyny, decyzje i fakty, które nastąpiły po 30 kwietnia 1993 r.
Skargi mogą dotyczyć wyłącznie spraw należących do kompetencji organów państwowych lub samorządowych i wymiaru sprawiedliwości. W zasadzie Trybunał nie zajmuje się skargami przeciwko osobom fizycznym, fundacjom, przedsiębiorstwom, związkom zawodowym, chyba że wykonywały zadania zlecone przez administrację państwową. Dlatego też sprawa wygrana przez autora skargi jest przegraną państwa, a nie poszczególnego urzędu czy sądu.
Konwencja gwarantuje każdemu takie prawa jak: prawo do wolności sumienia, myśli, wyznania; prawo do poszanowania życia prywatnego i rodzinnego; prawo do wolności i bezpieczeństwa osobistego; prawo do zgromadzeń; prawo do małżeństwa, itp.
W związku z naruszeniem praw pacjenta, w skardze można powoływać się na naruszenie następujących praw:
prawa do życia (art.2),
złamania zakazu nieludzkiego i poniżającego traktowania (art.3),
naruszenia prawa do sprawiedliwego sądu (art.6).
Najczęstszą podstawą skargi jest art.6 Konwencji, który mówi, że każdy ma prawo do sprawiedliwego i publicznego rozpatrzenia jego sprawy w rozsądnym terminie przez niezawisły i bezstronny sąd.
Przepis ten dotyczy jedynie spraw znajdujących się w sądzie cywilnym i administracyjnym.
Polska już kilkukrotnie przegrała sprawę właśnie z powodu zbyt długiego rozpatrywania sprawy przez sąd. Oczywiście Trybunał bierze pod uwagę średnią długość trwania danych spraw w kraju ojczystym wnoszącego skargę, a nie tylko czas, który skarżącemu wydaje się rozsądnym terminem.
