Skargą zajmie się Szef Kancelarii Europejskiego Trybunału Praw Człowieka i udzieli skarżącemu odpowiedzi, a ponadto prześle do uzupełnienia formularze.
Treść skargi zostanie przesłana także państwu, na organy którego ją wniesiono. Natomiast odpowiedˇ pełnomocnika broniącego państwo zostanie doręczona skarżącemu. Wtedy skarżący (niezamożny) może ubiegać się o bezpłatną pomoc prawną, polegająca na przyznaniu kwoty pieniężnej na opłacenie prawnika (adwokata lub profesora prawa).
Oczekiwanie na ustosunkowanie się do skargi, czy to przez Szefa Kancelarii, czy przez Trybunał trwa od kilku do kilkunastu miesięcy, gdyż skarg jest z roku na rok coraz więcej. Skarżący może brać udział w rozprawach przed Trybunałem, a także wnioskować o dopuszczenie i wysłuchanie organizacji broniącej praw człowieka.
Jeśli Trybunał uzna, że sprawa należy do jego kompetencji i wyda wyrok, to jest on ostateczny i nie ma od niego odwołania. Trybunał może przyznać skarżącemu - wygrywającemu sprawę, odszkodowanie wypłacane przez państwo, którego organów skarga dotyczyła. Odszkodowania przyznane do tej pory obywatelom polskim nie są wysokie, gdyż Trybunał przy orzekaniu o ich wysokości bierze pod uwagę przeciętny stan majątkowy obywateli danego państwa.
